Từ lâu Lụa Tơ Tằm Việt Nam vẫn luôn chiếm một vị thế cao trên thị trường thế giới. Đặc biệt, tụ hội những làng nghề truyền thống với bề dày lịch sử hàng ngàn năm. Để tạo ra những sản phẩm lụa thượng hạng được dệt thủ công tỉ mỉ bởi các nghệ nhân. Sau đây hãy cùng theo Ecosilky tìm hiểu về quy trình sản xuất lụa tơ tằm tại Việt Nam.
Nguồn gốc lụa tơ tằm
Tại Việt Nam, Lụa Tơ Tằm được xem là tinh hoa bản sắc Việt lâu đời. Từ thời Vua Hùng Thứ 6, do công chúa Thiều Hoa khởi nghiệp. Theo đó, lụa tơ tằm được truyền bá rộng rãi tới khắp vùng từ đồng bằng đến núi đồi cao nguyên Việt Nam. Mà hình thành lên những làng nghề truyền thống với bề dày lên đến mấy trăm năm tuổi. Trải qua thời gian mà mang đậm ý nghĩa dân tộc sâu sắc.
Tơ được lấy từ đâu ?
Mặc dù hiện nay, có rất nhiều loại côn trùng và vật liệu tự nhiên được sử dụng để sản xuất tơ. Nhưng phổ biến nhất vẫn là ấu trùng của sâu bướm – thuộc loài bướm lụa nước ta. Từ những chú sâu tằm đáng kinh ngạc này, sẽ tạo ra được một trong những chất liệu vải được săn lùng nhiều nhất hiện nay với hàng loạt ưu điểm tuyệt vời!
Vải lụa tơ tằm có vẻ đẹp óng ả, nhẹ nhàng nhưng cũng rất bền bỉ. Nó nhanh chóng trở thành một trong những mặt hàng cao cấp nhất hiện nay.
Quy trình sản xuất lụa tơ tằm
Phải trải qua nhiều công đoạn từ trồng dâu – nuôi tằm – ươm tơ – dệt lụa. Cùng sự tỉ mỉ và công phu của người làm nghề thì mới tạo ra được những thước lụa mềm mại và quyến rũ. Nếu bạn vẫn chưa rõ về quy trình sản xuất lụa tơ tằm như thế nào, hãy đọc ngay bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn nhé!
Nuôi tằm
Đây là khâu quan trọng nhất trong quá trình tạo ra tơ lụa. Quyết định chất lượng và màu sắc của nguồn trực tiếp để dệt lụa. Đòi hỏi người nuôi tằm phải có kỹ thuật cao cùng hiểu biết về thức ăn phù hợp. Để tránh cản trở quá trình phát triển của tằm.
Mỗi một con tằm từ khi nở đến lúc nhả tơ sẽ có vòng đời trung bình từ 23-25 ngày, chia thành 5 độ tuổi, cùng 4 quá trình lột xác.
Thức ăn chủ yếu của tằm là lá dâu. Được vun trồng và thu hoạch trên những vùng đất màu mỡ, không bị ô nhiễm. Tùy vào độ lớn của tằm mà thức ăn cũng được thay đổi. Thông thường là hái lá từ trên ngọn xuống. Tằm nhỏ cho ăn lá non, thái nhỏ. Tằm lớn ăn lá bánh tẻ, lá cứng.
Tằm ăn cả ngày và chỉ không ăn trước giai đoạn lột xác khoảng 2 ngày. Tằm tuổi 5 là giai đoạn tằm ăn nhiều nhất. Tiêu thụ khoảng 80% lượng thức ăn của các tuổi khác.
Nhả tơ làm kén
Sau khoảng 3 tuần tằm phát triển đến kích thước tối đa (tằm chín) mình trơn, da căng bóng, mỏng, có màu hơi vàng trong suốt. Lúc này tằm bò đến nơi thích hợp để nhả tơ và tạo kén.
Tằm chín được bắt lên né. Đây là khung làm từ cây đay gồm 5 lớp, được xếp tạo thành các ô thông thoáng.
Tại đây, tằm nằm và nhả tơ tạo kén từ ngoài vào trong. Đầu tiên, tằm nhả vài vòng tơ thô bao bọc bên ngoài để định hình tổ kén. Trong 4 ngày liên tiếp, tằm sẽ nhả tơ liên tục quấn quanh mình và tạo thành kén.
Có một sự thật, tơ chính là loại sợi protein dạng lỏng, nhớt và trong suốt. Được tiết ra từ tuyến nước bọt của tằm. Khi tiếp xúc không khí, chất lỏng này sẽ cứng lại và tạo thành sợi tơ. Đồng thời tằm cũng tiết ra một loại chất lỏng khác là sericin. Là loại keo dính chặt 2 nhánh tơ mảnh với nhau thành một sợi tơ.
Sau khi nhả hết tơ, tằm kiệt sức, thì chúng sẽ nằm yên trong kén và trở thành nhộng. Đây là thời điểm thích hợp để gỡ kén và đem đi ươm tơ.
Ươm tơ
Công đoạn ươm tơ này chính là việc kéo sợi tơ từ kén thành sợi tơ tằm.
Sau khoảng 1 tuần khi đặt tằm lên né sẽ là thời điểm thích hợp để bắt đầu ươm tơ. Tơ phải được ươm hết trong vòng 5 ngày nếu không nhộng tằm sẽ biến thành ngài và cắn lớp vỏ kén chui ra. Như vậy sợi tơ sẽ bị đứt, tơ ươm chắp nối không còn độ mịn và chất lượng tốt như tơ được kéo khi còn nguyên kén.
Đầu tiên, cần thả kén vào nồi nước sôi và đảo đều. Để làm lớp keo sericin tan ra một phần, kén mềm và bong áo kén ra ngoài. Sau đó tìm mối gốc của tơ để rút ra và chập 10 sợi tơ lại thành 1 và quấn vào con quấn tơ chuyên dụng. Sợi tơ sau khi được kéo gọi là tơ thô.
Dệt lụa
Từ sợi tơ tằm đã được ươm thì ta bắt đầu quy trình dệt lụa. Tùy theo chất lượng tơ sẽ cho ra thành phẩm có độ bền khác nhau. Dựa vào số lượng sợi xe mà những thước lụa sẽ có độ dày mỏng khác nhau tạo nên sự phong phú cho lụa tơ tằm. Từ rủ, trong, bóng, mềm, cứng hay óng ánh.
Theo cách dệt cố truyền của Việt Nam. Phối hợp đan xen giữa các sợi dọc và ngang để tạo ra nhiều loại lụa tơ tằm khác nhau. Điển hình là lụa Satin tơ tằm, lụa Taffeta tơ tằm, lụa Đũi,…Hầu hết đều sẽ được thực hiện dệt bằng phương pháp thủ công. Đòi hỏi người làm nghề phải cực tỉ mỉ, chịu khó và dày kinh nghiệm để cho ra những tấm lụa đẹp, chất lượng.
Nhuộm màu
Sau cùng sẽ là bước nhuộm màu để tạo nên độ thẩm mỹ cho lụa tơ tằm Việt Nam. Đây cũng là khâu quan trọng tạo nên màu lụa yêu thích, thu hút khách hàng.
Trước khi nhuộm, lụa vẫn còn là màu trắng ngà hay vàng nhạt và khá thô cứng vì còn keo sericin. Để làm sạch lớp keo này, cần phải ngâm lụa trong nước nóng, gọi là truội tơ.
Ngày nay, kỹ thuật nhuộm đã hiện đại hơn với nhiều phương cách pha chế màu đa dạng. Đảm bảo sẽ đem đến cho khách hàng nhiều sự lựa chọn màu sắc nét và đa dạng hơn!
Nhưng dẫu sao, những màu mộc mạc thiên nhiên vẫn luôn được ưu ái để tìm kiếm quay về. Trong sâu thẩm tâm hồn của người dân Việt, chất liệu thiên nhiên này vẫn luôn đem đến sự thoải mái, dễ chịu và an toàn khi được nhuộm theo cách truyền thống. Màu lụa sẽ được nhuộm từ các chất liệu thiên nhiên như vỏ cây, lá cây, các loại củ nâu và cánh kiến…
Cho đến hôm nay, Việt Nam đã thực sự đưa lụa tơ tằm vươn tầm thế giới. Thông qua những bộ quần áo, phụ kiện khăn choàng, cravat… để khẳng định vị thế của lụa tơ tằm cao cấp Việt Nam. Thật tự hào khi sở hữu cho mình một sản phẩm mang đậm tinh hoa bản sắc dân tộc Việt với quy trình sản xuất tỉ mỉ, kỹ lưỡng và tuyệt vời đến như vâỵ!
(Tham khảo: toluavietnam.net)
